Şap Hastalığı Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Şap hastalığı, esas olarak çift tırnaklı hayvanları etkileyen bir viral enfeksiyon türlerindendir ve insanlara bulaşması son derece nadirdir. Bu hastalık insanda yalnızca çok özel koşullarda, genellikle enfekte hayvanlarla doğrudan ve yoğun temas sonucu görülebilir.
Virüsle temas eden kişilerde hafif ateş, ağız içinde yaralar ya da el ve ayaklarda kabarcık gibi belirtiler gelişebilir; ancak bu vakalar oldukça seyrektir ve genellikle kendiliğinden iyileşir. Halk sağlığı açısından ciddi bir tehdit oluşturmaz ve bulaşıcılığı çok düşüktür. Kişisel hijyen, koruyucu giysi kullanımı ve hayvanlarla teması sınırlamak gibi önlemlerle bulaşma riski neredeyse tamamen ortadan kaldırılabilir.
Hastalığın en belirgin yayılma yolu havada bulunan virusun solunum sistemi ile alınmasıyla olmaktadır. Enfekte veya kuluçka dönemindeki hayvanlar solunum, deri, süt ve sperma ile virusu saçmaktadır. Hastalık, hayvan ürünleri, araç ve aletler, insan, yabani hayvanlar, kuşlar, rüzgar ve nakil araçları ile de bulaşabilmektedir. İnsanlar da ise enfekte hayvanlar ile temas veya enfekte et ve süt ürünleri ile enfeksiyonu nadiren aldıkları bildirilmektedir.
Sığırlarda ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt veriminde azalma ilk klinik bulgulardır. 24 saat içerisinde salya akışı başlar ve dil-dişetinde veziküller şekillenir. Meme derisinde, ağız ve burun mukozasında rastlanabilir. Dildeki yaralar genellikle birkaç günde iyileşmesine karşın ayaklardaki ve nazal bölgedeki lezyonlar çoğunlukla ikinci bakteriyel enfeksiyonlara maruz kalırlar.
Koyun ve keçilerde hastalık daha hafif seyirlidir. Hastalık koyunlarda genellikle topallık ile karakterizedir ve topallık süreklilik gösterir. Ağızdaki lezyonlar sığırlardaki lezyonlardan daha küçük ve daha kısa sürelidir. Genellikle hastalığın yol açtığı ekonomik kayıplar sığırlarınkinden daha düşüktür ve klinik bulgular ancak dikkatli bir gözlemle belirlenir.
Şap hastalığının ölüm oranı düşük olmakla birlikte genç hayvanlarda virusun kalpte yerleşmesi sonucu ölümle sonuçlanır. Hastalığın bulaşma oranı ise yüksek olup, et ve süt verimlerindeki hızlı düşüşe bağlı ekonomik kayıplar önem taşımaktadır.
Şap hastalığının kontrolü için uygulanan 4 ana strateji vardır. Bunlar:
A. Kesim
B. Karantina
C. Aşılama
Şap hastalığında salgınlar hızlı ve etkili bir şekilde kontrol altına alınmalı, enfekte hayvanlar tespit edilip karantinaya alınmalıdır.
Karantinada hasta veya şüpheli hayvanlar diğerlerinden ayrılarak hastalığın yayılması engellenir. Veteriner hekimler, semptomları hafifletmek ve ikincil enfeksiyonları önlemek için ilaçlar ve destek tedavileri uygular. Ağız yaralarının temizliği, dezenfeksiyonu, ağrı kesiciler, antibiyotikler ve sıvı tedavisi bu tedaviler arasındadır.
Şap hastalığından korunmak için çeşitli önlemler alınmalıdır. Hayvanların düzenli aşılanması, bağışıklık kazanmalarını ve hastalığın yayılmasını önler. Çiftliklerde hijyen ve sanitasyon koşullarının iyi Hayvan barınaklarının temizliği, ekipmanların dezenfeksiyonu ve atıkların uygun şekilde bertaraf edilmesi önemlidir.